Opiekunowie tworzący rodzinę zastępczą dla dziecka muszą przejść odpowiednie szkolenia, zanim pod ich dachem pojawi się nowa osoba. Choć pozornie opiekunowie czują się przygotowani na podjęcie pieczy zastępczej, nawiązanie relacji z dzieckiem może nie być takie proste. Jakie problemy związane z adaptacją dziecka w rodzinie zastępczej przytrafiają się najczęściej i jak sobie z nimi poradzić?

Nowe otoczenie i warunki

Dziecko w rodzinie zastępczej początkowo czuje się niepewnie. Nie zna osób, wśród których będzie mieszkać ani zasad, jakie obowiązują w konkretnym domu. Warunki, w jakich przychodzi żyć dziecku są zgoła inne od tych, które obowiązują w domach dziecka. Tam bowiem dzieci z jednej strony muszą podporządkować się sztywnym regułom, które mają na celu umożliwienie opiekę nad większą liczbą dzieci, z drugiej zaś strony dzieci muszą walczyć o swoją pozycję w hierarchii grupy. Rodzina zastępcza to często spełnienie marzeń dzieci mieszkających w domu dziecka, jednak w praktyce nie zawsze są one przygotowane do zaadaptowania się do nowych warunków. W domach dziecka dostosowują się do grupy, często używając agresywnego języka czy przejawiając agresywne zachowania. Tymczasem taka postawa jest absolutnie nieakceptowana przez rodzinę zastępczą. Co więcej, zwyczaje, rytuały czy normy, które w rodzinach są powszechnie spotykane, dla dziecka są zupełnie obce. Potrzebuje ono więc czasu, aby przywyknąć do nowych warunków.

Postawa opiekunów

Rodziny zastępcze to nieoceniona pomoc dla domów dziecka. Maluch może się dzięki nim nauczyć funkcjonowania w podstawowej komórce społecznej, empatii czy dzielenia się z innymi radościami oraz smutkami. Opiekunowie zazwyczaj chcą otoczyć dziecko rodzinnym ciepłem już od pierwszych dni, co ma pomóc im w adaptacji w nowym miejscu. Bardzo ważne jest oczywiście zorganizowanie wspólnego czasu czy pokazywanie dziecku, jak wygląda życie w rodzinie. Czasami jednak warto dać dziecku nieco więcej autonomii. Być może potrzebuje ono pobawić się chwilę samemu w swoim pokoju albo w spokoju obejrzeć bajkę. Dobrze jest pozwolić mu poczuć się członkiem rodziny, ale z drugiej strony nie zabierać czasu dla siebie. Im starsze dziecko, tym więcej autonomii potrzebuje. Co więcej, początkowo może mieć ono problem z tym, aby poddać się władzy dorosłego. Dziecko w opiekunach zastępczych może też widzieć swoich wrogów, jeśli zostanie ono do niej przeniesione wprost z rodzinnego domu. Opiekunowie robią wszystko, żeby dziecko poczuło się w ich domu jak najlepiej, jednak często ich życie przypomina w tym czasie zderzanie się ze ścianą. Tymczasem każde dziecko potrzebuje po prostu czasu, aby zrozumieć i zaakceptować nową sytuację. Z czasem ustaną agresywne zachowania, a dziecko będzie mogło nauczyć się kontrolować emocje. 

Pomoc dla rodziny zastępczej

Pomoc rodzinie zastępczej oferują psychologowie dziecięcy oraz fundacja rozwoju dzieci. Ci bowiem zastanawiając się, jak wesprzeć dom dziecka i jego podopiecznych, sami początkowo nie radzą sobie z zachowaniami dzieci. Pomoc dla rodzin zastępczych obejmuje przede wszystkim rozmowy z psychologiem, które wyjaśniają opiekunom, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i jak przygotować chociażby własne dzieci na pojawienie się w domu nowego lokatora. W kryzysowych chwilach warto więc skorzystać ze wsparcia, jakie oferuje fundacja wspierania rozwoju. Wszyscy bowiem jesteśmy tylko ludźmi, a dla opiekunów zastępczych pojawienie się w ich domu dziecka z trudną przeszłością również może stanowić ogromne wyzwanie.